Het AAMU, Museum voor hedendaagse Aboriginal Kunst in Utrecht, organiseerde 26 januari een lezing in het licht van Australia Day. Ze nodigden Aboriginalkenner Simon Nish uit om te vertellen over zijn werk als bemiddelaar. Hij vertelde enthousiast over een nieuwe samenwerking met Aboriginals in de Argyle mijn. Australie.nl was erbij.
De Australische Nish is voor het bedrijf Rio Tinto verantwoordelijk voor het onderhouden van contacten en het maken van overeenkomsten met de lokale bevolking. Zo ook bij de Argyle Diamond mijn in East Kimberley.
Nish werd aangekondigd door Ad Borsboom. Borsboom is Cultureel-antropoloog en doet al vanaf 1972 onderzoek bij de Australische Aborigines. Hij is dé Aborigines-kenner in Nederland. In 1996 verscheen van zijn hand 'De clan van de Wilde Honing'.
Australia Day
Op Australia Day wordt in Australië gevierd dat in 1788 de eerste vloot vanuit Groot Brittannië Sydney Cove binnenvoer. Vanaf dat moment is Australië, zoals wij het kennen, geboren.
Er leefden echter al mensen in Australië, de Aboriginals. Voor deze oorspronkelijke bewoners is 26 januari geen feestdag, maar een dag die hen herinnert aan de invasie van hun land. Vanaf dat moment zou de inheemse cultuur voor altijd verloren gaan.
Landschap in plaats van Bijbel
De cultuur van de Aboriginals is gebaseerd op mythologie, ook wel Droomtijd genoemd of Tjurkurpa. Het Australische landschap vormt een belangrijk element in die mythologie. Het landschap is voor de Aboriginals wat de bijbel voor het Christendom is.
Lange tijd werden de Aboriginals gezien als minderwaardige mensen met een achterlijke cultuur. Tegenwoordig wordt de cultuur meer gewaardeerd en gerespecteerd.
Toch is de situatie voor de Aboriginalbevolking slechter dan dat van de niet-oorspronkelijke inwoners. De werkeloosheid onder Aboriginals is heel groot en de helft van de gedetineerden in gevangenissen is van Aboriginal afkomst. Terwijl Aboriginals maar 1 procent van de totale bevolking vormen.
Diamantmijnen
Aboriginals wonen vooral in de afgelegen westelijke delen van Australië. Juist in die gebieden zit het land vol mineralen. Zo ook in East Kimberley waar er in de Argyle mijn gezocht wordt naar diamant.
In 1980 werd er een overeenkomst gesloten tussen mijnbouwers en de Aboriginals om een mijn te beginnen in Argyle. Volgens Nish is de overeenkomst op een incorrecte wijze tot stand gekomen. De Aboriginals werden gedwongen een handtekening te zetten onder een tekst die ze niet eens konden lezen.
De samenwerking tussen de mijnwerkers en de Aboriginalgemeenschap is dan ook al lange tijd heel slecht.
Radicale ommezwaai
In 2000 komt het mijnproject na vijftien jaar op een keerpunt. De mijn moet dicht of hij moet meer uitgediept worden.
Eén van de directieleden legt het idee op tafel om meer samen te gaan werken met de lokale gemeenschap van Argyle. Het is tijd om de discriminerende aanpak in de mijn te veranderen.
Rio Tinto wijzigt radicaal hun strategie. Het begrijpen van de Aboriginal gemeenschap vormt nu een belangrijk element in het beleid van de Argyle mijn.
Nish vertelt dat het doel van deze tactiek is om er economisch op vooruit te gaan. Maar tegelijkertijd gebeurt er iets positiefs met de Aboriginalgemeenschap. De welvarende mijn, die het hele landschap zo goed als verwoest heeft, levert eindelijk wat op voor de lokale gemeenschap.
Steeds meer Aboriginals kunnen aan het werk in de mijn. In 2003 werken er slechts 450 Aboriginals bij Rio Tinto. In 2008 zijn dat er al 1500. Ook worden lokale instanties gevraagd te helpen bij problemen.
Twee culturen, één plek
Vanaf nu werken er twee culturen samen op één plek. Beide groepen respecteren elkaars tradities en ideeën.
Zo hebben Aboriginals een andere verklaring voor het ontstaan van diamant dan de wetenschappelijke variant. Volgens hen zijn diamanten ontstaan door de Barramundi-vis.
Toen mensen probeerden de vis te vangen maakte het dier zulke rare sprongen dat zijn schubben langs de rivieroevers van Australië schraapten. De schubben die achterbleven op rotsen langs het water zijn nu verworden tot diamanten.
De Aboriginals geloven ook dat nieuwe mijnwerkers eerst door rook moeten lopen voordat ze de mijn betreden. Dit garandeert hun veiligheid. Nieuwe werknemers doorlopen deze ceremonie voordat ze aan het werk mogen in Argyle.
De overeenkomst die Nish maakte tussen de Argyle Diamond mijn en de oorspronkelijke landeigenaren, werd gezien als een belangrijke mijlpaal voor de erkenning van het traditionele eigendomsrecht van de Aboriginals.
